Bommen op de buurt

NIEUW! Lees ook de Geschiedenis van de Dapperbuurt!

Voor zover bekend hebben er in de Tweede Wereldoorlog in totaal enige tientallen bommen en granaten schade aangericht in de Indische Buurt en omstreken. Veel schade is hierbij afkomstig van granaten van het afweergeschut. Amsterdam is niet een vooraanstaand doel van de Britse vliegtuigen, die over het algemeen op weg zijn naar Duitsland om daar steden grootschalig te bombarderen. Toch komen ook wel Britse bommen op Amsterdam terecht. In sommige gevallen zal sprake geweest zijn van achtervolgingen door Duitse vliegtuigen, waarbij men de bommen als ballast laat vallen. In andere gevallen is mogelijk sprake van gericht bombarderen.

Hieronder een opsomming (belangrijkste bron website Gemeente Amsterdam).

De eerste granaat die schade aanricht in de Indische Buurt, is afkomstig van afweergeschut, valt in de nacht van 28 op 29 augustus 1940. Op de derde verdieping van het pand Makassarstraat 60 wordt enige schade veroorzaakt door granaatsplinters; er zijn geen gewonden.

Op 7 oktober 1940 wordt station Muiderpoort getroffen door drie brandbommen.

De brand wordt door het personeel geblust.

Op 17 april 1941 slaat er een projectiel, weer een granaat van het afweergeschut, door twee etages van het pand Molukkenstraat 102 en ontploft op de tweede verdieping. Hierbij wordt een tussenmuur tussen keuken en slaapkamer vernield. Ook is er enige schade aan de derde en eerste verdieping. Bij deze inslag valt één dode en één gewonde te betreuren. Ina Steur uit de Halmaheirastraat schrijft erover in haar dagboek:

Donderdag, 17 april 1941

Het is zes uur ‘s avonds en het hele gezin zit aan tafel. Er klinkt een vreemd scherp gefluit, gevolgd door een kolossale explosie. Henk, Johan en ik springen op en stuiven naar buiten, op zoek naar de plek waar de knal vandaan komt. Het blijkt in de Molukkenstraat te zijn. Het ziet er zwart van de mensen. […] We kijken omhoog en zien een gigantische ravage. De muren zijn omver geblazen en van de meubels is zo goed als niets over. Alle ruiten in de wijde omtrek zijn kapot. Een vrouw van negenenzeventig jaar is gedood en twee personen zijn gewond. We blijven een tijdje rondlopen en gaan dan weer op huis aan.

De volgende bom valt op 8 juli 1941 nabij het zwembad in het Nieuwe Diep. Het betreft een brisantbom van 40 to 50 kg. De bom valt rond de middag. Het verkeer wordt omgeleid en de bom blijft voorlopig – ongeëxplodeerd – liggen waar hij ligt. In de loop van de avond begint de bom een eigenaardig sissend geluid te geven. Men trekt zich terug tot op ca. 250 meter en de volgende dag wordt de bom door de Duitse Weermacht tot ontploffing gebracht. Er zijn geen gewonden en slechts geringe schade aan het wegdek.

Op 1 april 1942 zijn er onbevestigde berichten dat rond Zeeburgerdijk 501 een parachute of een ballon neergedaald zou zijn.

Op 11 april 1942 is er een inslag in het Zusterhuis van de Gerardus Majellakerk op Obiplein 4. Het betreft een granaat van het afweergeschut. Het projectiel komt op de zolderverdieping tot ontploffing en richt grote schade aan, ook in de daaronder gelegen slaapkamers van de zusters. Er zijn verder geen doden of gewonden. In de Dr, Vouteschool op Obistraat 9 sneuvelen de ruiten.

Op 6 maart komt er een niet ontplofte granaat van het afweergeschut terecht bij Insulindeweg 55. Deze blijft hier een tijdje liggen tot hij op 17 maart wordt weggehaald door het Sprengkommando van de Duitse Weermacht.

Op 30 maart 1943 wordt op Timorstraat 1-I een ruit vernield door een scherf van afweergeschut.

Op 8 april 1943 vindt een stevige aanval met brandbommen rond langs de Insulindeweg, vermoedelijk door Engelse vliegtuigen die onderweg zijn naar Duisburg, en mogelijk omdat deze hun bommen – als ballast – laten vallen tijdens achtervolging door Duitse vliegtuigen. Hierbij brandt de zolder van pand Insulindeweg 154 af. Bewoners blussen de brand. In Bataviastraat 9 huis en in Bataviastraat 17-I komt er een brandbom in de huiskamer terecht. Ook hier blussen de bewoners de brand. Op Semarangstraat 2-II branden dak en zolderverdieping uit; een brandbom die op Semarangstraat 7-III door het dak slaat en op zolder terecht komt wordt door bewoners geblust. Weer een stukje verder naar het oosten slaat op Bataviastraat 66 een zogenaamde ‘elektron-thermietbrandbom’ door het dak, die terechtkomt in het bed van Cornelia Engelbertina Bent, die op wonderbaarlijke wijze ongedeerd blijft. Wel zitten er brandgaten in 3 dekens en 2 lakens en is de spiraal van het bed licht beschadigd. Bij Bataviastraat 81 valt aan brandbom op straat, die door een bewaker van de ordedienst geblust wordt. De man loopt hierbij wel brandwonden in het gezicht op. Andere niet ontplofte bommen worden onklaar gemaakt voor Bataviastraat 85 en bij Javaplantsoen 43.

Op Bataviastraat 81-III slaat een brandbom door dak en zolder en komt op de tweede etage terecht, waar de 45-jarige Agnes Stekelenburg-Weinheimer dusdanig gewond raakt dat ze later in het OLVG overlijdt. De heer Weinheimer loopt brandwonden op. De Elthetokerk tenstotte, op Kramatweg 52, wordt bij deze aanval ook getroffen door twee brandbommen. Hierbij brandt het orgel volledig uit.

Op 13 mei 1943 storten resten van een neergestort vliegtuig neer op pand Valentijnkade 31. Op 3-hoog slaat wat vermoedelijk een deel van het landingsgestel is, door het dak naar binnen en komt in het portaal terecht.

Op 11 juni 1943 storten (minimale) resten van een vliegtuig neer nabij Zeeburgerdijk 228. Het dak van een loods wordt hierbij beschadigd.

Op 3 juli 1943 worden op Javastraat 112 deur en trapportaal op onbekende wijze beschadigd.

Op 22 april 1944 tenslotte de laatst bekende luchtaanval. Amerikaanse jagers beschieten een trein. Een hele reeks huizen wordt hierbij getroffen: Valentijnkade 11hs, 12 hs, 12 II, 13 hs, 14 I, 14 II en 17 hs. Kramatweg 82 I, 83 II, 84 II, 86 I, 86 II en 89 III. Er vallen herbij één dode en 2 lichtgewonden.

ANDERE ARTIKELEN: 2018 Aanzet voor een geschiedenis van de Marokkaanse Indische Buurt 2016 Oproep Steun voor elkaar 2016 Teruggaan of blijven? 2016 Sociale bijdrage supermarket het Lange Mes 2016 Viering 1-jarig bestaan buurthuis Archipel op het Makassarplein 2016 Interview met Mustapha Khaddari 2016 Interview met Jan Beerenhout 2016 Interview met Ahmed Marcouch 2016 Interview met Ahmed El Mesri 2016 Ontroerend afscheid van Rob van Veelen 2016 Het verloren gaan van idealen 2016 Welkom bij de offerfeest maaltijden 2016 Luier van der Laan pleegde zelfmoord door ophanging 2016 Boeken in de Javastraat 2016 Offerfeest voor vluchtelingen en armen 2016 Nu inschrijven taalcursussen Assadaaka! 2016 Bekende Indische Buurters 2016 Uit de geschiedenis van het Ambonplein 2016 Sprokkelingen uit de geschiedenis van het Makassarplein 2011 Cameratoezicht 2009 Radicalisering 2004 Gevoelens van onveiligheid 2004 Belwinkels in de Javastraat 2001 in het ghetto ( ode aan de indische buurt) 2000 De wisselwoningen 1994 Reality-serie Bureau Balistraat 1997 Verslaafde schiet twee agenten neer 1996 Ulu Camii 1995 An Nasr Moskee 1993 De moord op Andre Hartman 1992 Nordholt doet grote hashvangst 1988 Medewerkers bezetten ontmoetingscentrum aan Javaplantsoen 1985 Buikschot 1982 Vijftien jaar cel voor B. uit de Bankastraat 1982 Horrorhuis aan de Kramatweg 1981 Anti-Fascisten tegen Amicales 1980 Enige kraakkranten 1979 Kraakgroep Indische Buurt 1979 De Buurtwinkel 1978 De pyromaan van de Soembawastraat 1978 Anarchistisch Nonnen Front 1977 Heroine 1977 Familiedrama leidt tot hamermoord 1976 Linkse actie 1975 Bordelen en sexadressen in de Indische Buurt 1974 Buikschot uit noodweer 1973 Experiment genezing 1973 Marokkaanse, Tunesische, Spaanse en Turkse buurtgenoten opgelet 1972 Het urinoir aan de Valentijnkade 1971 Leefbaarheidsproblemen van onze buurt 1970 BB - weg ermee! 1970 Auditie voor Hair in het Bavohuis 1969 Het grootste bejaardenhuis van Nederland 1967 Etage brandt uit in de Ternatestraat 1966 1966: 8 kleuterscholen, 19 lagere scholen en 10 scholen voor voortgezet onderwijs 1965 Outsiders in de Archipel 1964 Boer Koekoek in de Indische Buurt 1964 Doopsgezind Jeugdhonk in de Tweede Atjehstraat 1964 Moord in de Perlakstraat 1961 C.P.N. demonstreert tegen atoombewapening 1960 Ernstig tramongeval 1960 Ontploffing op het Ceramplein  1959 Met getrokken pistool op de Valentijnkade 1958 Boenen ter ere Gods 1958 EVC-man afgetuigd in telefooncel 1957 Een verhoord gebed in de Gorontalostraat  1955 Jaap Brandenburg spreekt in de Archipel 1954 Europese Defensie gemeenschap = fascisme 1952 Hand verloren aan de Riouwstraat 1951 Militaire oefeningen in de Indische Buurt 1950 Overtreding van het hamsterverbod 1950 Jopie en Louis Agterberg en Frantiszek Janiga 1949 Wielerronde Indische Buurt 1949 Dienstweigering aan de Gorontalostraat 1948 Koningin Juliana bezoekt de Indische Buurt 1948 Waarheidswinkel 1946 Herbegraving Jelle Posthuma 1945 Meester Padding 1945 Ontspanningsvereniging Flevo 1945 Schietpartij op de Dam  1945 Katja, beul van Vught 1944 Hongerwinter 1943 N.S.B.-ers 1943 Bommen op de Eltheto! 1942 Max Blokzijl spreekt 1942 Jeugdstorm marcheert! 1942 Zum Stehlen ausgeschickt 1941 Moord in de Javastraat 1941 Februaristaking in de Indische Buurt 1941 De Veemarkt veroverd op de Joden! 1941 W.A. actief in de Javastraat 1941 De vermoording van de Joodse Indische Buurt 1941 Ds. Tonnon 1941 De verwijdering van Joodse leerlingen van de Ambachtschool aan het Timorplein 1940 Bommen op de buurt 1940 Zwartepoorte kampioen... 1940 Inzameling voor gebombardeerd Rotterdam 1940 Oorlog in de Indische Buurt  1939 Shell Sportpark 1939 Pontificale hoogmis 1938 Het oude Zeeburg verdwijnt 1937 Jeugddag Indische Buurt 1937 Tuchteloze jeugd 1937 Razzia in de Padangstraat 1936 RK vroedvrouwen 1936 Revolutiebouw 1935 Fietsplaatjes 1935 Een tweede wijkpredikant voor de Elthetokerk 1935 De Rimboe wordt Huize Ambon 1935 Don Bosco-huis 1934 Het mastenbos aan de Insulindeweg 1934 Amsterdamsch Genootschap voor Werkverschaffing voor Onvolwaardigen 1934 Weigering Wilhelmus te zingen 1933 Het Thälmann-huis 1933 Pastoor van der Wiel 1933 Drie Duitsers 1933 Gered uit de greep van Hitler 1933 Clubgebouw Archipel 1933 Centraal Comité tegen de Radiowoeker versus Radiocentrale Broertjes 1932 Liefdesdrama in de Minahassastraat 1932 Liefdestwist? 1932 Werkloozen Strijd Comité Obistraat 1932 Agitprop vanuit de Minahassastraat 1932 Brief van een Roomsch kameraadje 1932 Samuel Verdoner, de laatste gazzen van de Indische Buurt 1931 Hersteld Luthers aan de Toministraat 1931 Rotte vis 1931 Iepen 1931 Eigenaar steenloods velt steenzetter met hamer 1931 Verkiezingsstrijd tussen C.H.U. en A.R.P. 1931 Brand in de Javastraat 1931 Optreden van Corry Vonk in het Bavohuis 1931 Het massaal spreekkoor 1930 De Nederlandse vlag misbruikt 1930 Het jonge Pieter Jellen-werk 1930 Pater Bijlhout gaat naar de Oost 1930 Joyriding 1930 Politietoezicht 1930 Gereformeerd 1930 De markt in de Javastraat 1930 Een bibliotheek voor de Indische Buurt 1930 Onhoudbare toestand bij tunnel Zeeburgerdijk 1929 Lourdes  1929 Vrijgekocht door missievriendjes 1929 Aanhouding diamantbewerker in Ombilinstraat 1929 Moord in de Gerardus Majella 1929 Venters zien geen uitweg 1929 Consultatiebureau aan de Baweanstraat 1928 Niasplein wordt Makassarplein 1928 Esperantovereniging Tagigas en l'Oriento 1928 Rechouwous-jeugd op stap 1928 Gebouw de Schakel 1928 Blind 1927 Buurtvereniging Ceram 1927 Verzuiling in het jeugdwerk 1927 Onmin in de Boetonstraat 1927 Bakkers 1927 De voorlopers van de A.H. Gerhardschool 1927 Rechercheur Kok: de eerste drugsdode in de Indische Buurt 1926 Afsluiting van de Diemerdijk 1926 Schutting 1926 Opening R.K. meisjesschool Ambonplein 1926 Het lokaal van het Leger des Heils 1926 Een wandeling door de nieuwe 'Archipelwijk' 1925 Het Zeeburgerdorp 1925 Demping van de Polderwetering 1925 Wijding 1925 Rechouwous, de Joodsche Vereeniging voor de Indische Buurt 1925 Geen man, geen cent voor het leger 1925 De rode vlag vanuit Niasstraat 61 1925 Groepsgebouw de Toorts 1925 Jan Ceton, onderwijzer aan de Bankastraat, communist 1924 Elthetokerk, bouw en opening 1924 Nieuwe straten 1924 De aanleg van de Riouwstraat  1924 Winkelweek Indische Buurt 1924 De oprichting van de Eerste Elthetoschool aan de Riouwstraat  1922 Premiewoningen voor arbeiders 1921 Een jongen, die een meisje bleek 1921 De storm  1921 Het Java-Kwartier  1921 Christelijke propaganda 1920 Een gouden swastika voor mevrouw Vrij 1920 Kinderspel in de jaren tien en twintig 1919 Moord in de Djambistraat 1918 Brand bij café Koopmans 1918 De aanleg van het Zuiderzeepark 1917 Broodoproer en revolutie 1917 Militairen maken de buurt onveilig 1917 Abortus aan de Zeeburgerdijk 1916 Zeeburgerkermis 1916 Onteigening bouwgronden 1915 Slaat den smeris dood 1914 Mene Tekel 1914 De Wild-West-Show van Texas-Tex 1914 Het noodziekenhuis aan de Zeeburgerdijk 1913 Nieuwe tramplannen 1913 Het Bavohuis 1912 Wijkgebouw Eltheto: de eerste jaren 1911 De Berlageblokken  1911 Eigen Haard bouwt Lombokstraat, Lampongstraat en Padangstraat 1911 Vereeniging voor onderwijs op Gereformeerde Grondslag 1911 Nieuw stratenplan 1911 De blindeninrichting aan de Celebesstraat 1909 De communistische Indische Buurt 1908 Jacob Pierik verdrinkt 1908 De bouwmaatschappij tot verkrijging van eigen woningen 1907 Smit springt uit het raam 1906 Stadstrand 1906 De Sabbathpaal op de Zeeburgerdijk 1905 Balistraat 48 1905 Fietsverbod 1905 Smokkelroute Zeeburgerdijk 1905 Uitslag eerste verkiezingen Indische Buurt 1905 Zweminrichting aan het Nieuwe Diep 1905 Theosofische Uitgeverszaak "Gnosis" 1903 Nieuw Muiderpoortstation 1903 Kinderlokker 1903 Moord in de Celebesstraat 1903 Derde Ambachtschool aan het Timorplein 1903 Politie in de Indische Buurt 1903 Dagpauwoog 1902 Een tramritje 1902 Arabieren 1902 Doorgang Eerste van Swindenstraat-Javastraat 1902 Relletjes in de Javastraat 1902 Illegaal caféwezen 1901 Een wandeling met Jac. P. Thijsse 1901 De wielerbaan 1900 Bierdrinkende jeugd 1900 Een nieuwe school aan de Bankastraat 1899 Snorrende kogel 1897 Floretstoot door het hoofd 1897 Bouw van de Indische Buurt 1895 De lijnbaan 1894 Halte Zeeburgerdijk 1893 Vereeniging buiten de Muiderpoort 1891 Vingertop 1890 Civiele werken rond de Zeeburgerdijk 1889 De tramomnibus 1889 Zeearend aan de Zeeburgerdijk 1887 Hotel Zeeburg 1886 Het tweede abbatoir 1886 Ergerlijk dronkemanstoneel 1882 Een dierenvriend 1881 De eerste scholen aan de Zeeburgerdijk 1881 Onzedelijke taferelen 1881 Een drankzuchtig hoekje 1880 Ringslangen 1880 Onderweg Zeeburgerdijk bestraat 1877 Een wandeling 1877 Spoorwegongeluk aan de Zeeburgerdijk 1877 Verplaatsing van de Veemarkt 1876 Gemeente Nieuwer-Amstel, Gemeente Diemen, Gemeente Amsterdam 1862 De Zeeburgerdijk als vuilnisbelt 1854 Driedubbele moord aan de Ringdijk 1844 Revolutionair aan de Oetewaelerweg 1804 Harddraverij 1761 De proef van de cole ANTIPIRIQUE 1756 Runderpest in Zeeburg 1744 Buitenplaats te huur aan de Hogendyk 1739 Een vondeling aan de Hogedijk 1733 Paalworm 1733 Oude Geele Vliegende Haerige Windhond 1714 Opening Joodse begraafplaats 1681 Verslibbing 1663 Herberg Zeeburg 1651 De Zeeburgerdijk breekt door 1647 Herberg 't Vosje 1631 Watermolen en gemaal 1563 Mijlpaal 1328 Outersdorp 1307 Zeeburgerdijk was Sint Anthonisdijk