Het verloren gaan van idealen

NIEUW! Lees ook de Geschiedenis van de Dapperbuurt!

De Indische Buurt is in opkomst, valt overal te lezen. Het is een ideale plek om een woning te kopen. De waarde daarvan zal snel omhoog gaan. Het is een buurt om in te investeren. De internationale ketens vestigen zich er. De voertaal is aan het verschuiven naar het Engels. Kortom: de buurt maakt het helemaal! De eerdere zogenaamd oorspronkelijke bewoners lopen er verweesd rond en verbazen zich erover dat ze het straatbeeld niet langer beheersen.

Het is nauwelijks te geloven dat de Indische Buurt tot voor kort nog een kraakbuurt was, met een sterke lobby van communisten en anarchisten die met inschakeling van de rest van de bevolking alles op alles zette om de bouw van koopwoningen te voorkomen. Ter herinnering hieraan ben ik nog eens in een aantal oude kraakkranten Indiese Buurt gedoken uit de periode 1978-1981, toen de kwaakbeweging in de Indische Buurt op volle kracht was.

Kraakkrant Indische Buurt eind 1978

De eerste kraakkrant die we bekijken is van eind 1978. De redaktie lijkt in ieder geval te bestaan uit Ronald, die het blad opent met een kort redactioneel artikel, waarin o.a. “Het is geen grapje meer. Er worden mensen in elkaar geslagen door de politie.” Een zekere Liesbeth spreekt in een volgend artikel namens de kraakvrouwengroep over gevechten die leden van deze groep op 23 november gevoerd hebben in de Kinkerbuurt met de politie. Er is een filmgroep: die vertoont in Ons Huis aan de Zeeburgerdijk een film over het fascisme. Dan een bericht van Hans over de Makassarstraat 51-59. Dit pand is in mei 1978 gekraakt maar wordt met ontruiming bedreigd door de wettige eigenaar. Karin, Brigit, Tom, Hans en Fransje berichten aansluitend over een dreigende sloop van Makassarstraat 3. Aangezien de eigenaar overweegt hier de zo verfoeide koopwoningen te laten neerzetten, is het tegengaan hiervan een actiepunt. Er is overigens al enige tijd geen verwarming in het pand meer aanwezig en het is er bitter koud. Tinus meldt in een volgend artikel over de Jongerenhuisvestingsclub, die inmiddels twee keer heeft vergaderd. Doelstelling is dat jongeren goede huisvesting krijgen in de komende nieuwbouw in de Indische Buurt. Dan een verslag van het groepje “horizontale verkoop en spekulatie”. Dit zeer fanatieke en serieuze gezelschap bestaat uit krakers Allard, Johan, Sjef en Wijnand [Duijvendak, red.]. De laatste is de woordvoerder. De groep verzet zich tegen horizontale verkoop, als politiek protest tegen het huisvestingsbeleid. En dat doen ze pro-actief.

“Op het moment lopen wij iedere dag de advertenties in verschillende kranten na om te zien of, en waar er in de indiese buurt huizen voor horizontale verkoop worden aangeboden. Voordat we akties tegen de horizontale verkoop in de buurt gaan ondernemen willen we nu eerst een beetje zicht krijgen op wat er op dit gebied hier in de buurt allemaal gebeurt: aantal panden, welke eigenaren enz. Is dit allemaal wat duidelijker dan denken we aan aktievormen als demonstratieve bezettingen en kraken.”

Verder worden, zo blijkt uit deze kraakkrant van eind 1978, acties tegen speculanten voorbereid; dit in samenwerking met buurtopbouwwerker Arnold van Dam. Er bestaat ook een ‘anti-bakkergroepje’ in de buurt dat met name projectontwikkelaar Gerard Bakker (‘natuurlijke vijand Bakker’) bestrijdt, aangezien deze koopwoningen wil bouwen. Het volgende artikel is alweer van Wijnand, namens de groep spekulatie & horizontale verkoop. De groep zoekt krakers voor Insulindeweg 125-166 en Soerabajastraat 1 en 3.

“Het belangrijkste is dat er in de buurt een steeds breder verzet komt tegen de bouw van premiekoopwoningen in dit blok door Bakker. Tijdens een vergadering van het “Bakkergroepje” uit onze buurt hebben de verschillende mensen die er waren afgesproken dat – als hun organisatie er achter staat – ze zich actief gaan verzetten tegen de koop van premiekoopwoningen. De huurdersvereniging gaat de mensen die er nog wonen organiseren, een gesprek met Scheafer voeren, de rechtswinkel gaat de juridiese mogelijkheden uitzoeken en navragen hoe het met de bouwaanvragen van Bakker zit en, tenslotte, heb ik voorlopig toegezegd dat wij als kraakgroep er voor zullen zorgen dat deze hoek bewoond blijft. Het probleem is alleen dat er op het spreekuur erg weinig mensen zijn die geinteresseerd zijn in deze woningen. De meesten vinden het risiko te hoog, en zien op tegen een waarschijnlijk langdurige aktie tegen de premiekoopwoninen. Het is echter erg belangrijk dat deze woningen gekraakt worden. Spekulanten als Bakker mogen in onze buurt geen poot aan de grond krijgen. Vraag dus aan vrienden & bekenden of ze interesse hebben. […] Alle bewoners worden uitgeplaatst dus in juni – wanneer de laatste vertrekt – moeten er zo’n 45 etages gekraakt zijn. Zoveel krakers lijkt me perspectief te bieden. […] Het is juridies mogelijk de bouw van de koopwoningen minstens 2 jaar te vertragen.”

Dan volgen de notulen (door Eus & Jaap) van de vergadering van de Kraakgroep Indiese Buurt van 21 november 1978. Hierbij zijn 38 krakers aanwezig, uit vele straten van de buurt afkomstig. De stand van zaken wordt besproken. Er wordt man/vrouwkracht gevraagd voor de juridiese groep, de plundergroep en de horizontale verkoop en speculatie groep. Er blijkt tevens een filmploeg te zijn. Aansluitend schrijven Gijsjan en Frans over de Kraakwinkel. Een gekraakte bakkerij in de Sumatrastraat blijkt te gaan dienen als Kraakwinkel. Het volgende artikel is anonym en een soort cynische grap: het betreft een zogenaamde brief van de provincie Noord-Holland, waarin de lezer verzocht wordt zich als uit kapitalisties oogpunt nutteloze bewoner bij het crematorium te melden. Willy schrijft aansluitend een stuk over monogame relaties en emancipatie. Een open brief aan wethouder Jan Schaeffer van 9-11-78 volgt, ondertekend door Bewoners en kraakgroepen, naar aanleiding van de sloop van Sumatraplantsoen 17. Dan een brief van 17 november 1978 van voorpostambtenaar Jan Beerenhout aan de Kraakgroep Indiese Buurt, die op beleefde wijze om een nader gesprek verzoekt. Vervolgens een bericht van Yolanda, Joop, Hans, Mienk, Willem, Gerrit en Liesbeth over het interne contacten groepje. Het blijkt dat het buurtoverleg aan de kraakgroep heeft gevraagd om eens aan te geven wat nu precies de doelstellingen zijn. Dat blijkt in een eerste stuk niet goed gelukt te zijn. Dit stuk is toegevoegd en besluit deze kraakkrant, die in totaal 23 pagina’s kent.

Kraakkrant Indiese Buurt November 1979

Deze kraakkrant Indiese Buurt is evenals de vorige gestencild, maar is grafischer vormgegeven, met o.a. blauw gestencilde pagina’s. De uitgave is van eind november 1979 en begint met een oproep deel te nemen aan de blokkade van de Grote Keyser. Het redaksioneel artikel wordt ondertekend door Niko, die student blijkt te zijn. Vervolgens notulen (door Frank) van de algemene vergadering van 13 november ‘in de huiskamer’. Er zijn ongeveer 20 mensen. Inhoud als volgt: op 23 november 1979 een feest vanwege het feit dat Bakker de buurt uit is. [De gemeente Amsterdam heeft woningenbestand van Bakker overgenomen, red.] Er is muziek, kabaret, een tentoonstelling en de presentatie van een nieuwe brochure tegen de koopwoning. Er blijkt door de kraakgroep een bakfiets aangeschaft voor wie hem nodig heeft, in verband met het voeren van kraakacties uiteraard. De horizontale verkoop en spekulatiegroep lijkt na het succes tegen Bakker wat stil te zijn gevallen, blijkt uit de mededelingen van een zekere Gerrit. Het blijkt dat er krakers van de kraakgroep Indiese buurt zijn, die gekraakte etages voor hoge prijzen aan anderen overdragen. Ook worden gekraakte etages door krakers ‘onderverhuurd’. Er schijnt hier weinig tegen te doen te zijn en de kraakgroep ziet zich niet geroepen in te grijpen. Er wordt ondersteuning gevraagd voor het tegengaan van de ontruiming Weteringschans en van de Grote Keyser. Het Kraakcentrum op Baweanstraat 5 heeft fl. 250 nodig om de boel op te knappen. Te ontruimen krakers op het blok Insulindeweg/Soerabajastraat eisen bij ontruiming herhuisvesting door de gemeente. Er blijken woningen buiten de kraakgroep om te worden gekraakt. Aldus de notulen.

Volgt een artikel van Jolanda over stadsvernieuwing en buurtorganisatie in de Indiese Buurt. De buurt moet het demokratiese recht op inspraak krijgen op de stadsvernieuwing. Wonen en werken moeten niet langer gescheiden worden. “ Het lijkt me daarom noodzakelijk om met de andere belanghebbenden vanuit een gezamenlijke visie aksie te voeren tegen die scheiding, die de bewoners verdeeld, terwijl ze in de toekomstige Indiese Buurt willen wonen EN werken (dat geldt voor de meeste vrouwen!) EN van winkels, scholen, openbare gebouwen en vervoersmiddelen gebruik maken. Er bestaan plannen in een vrouwengroep dit aan te pakken.”

In het volgende artikel verontschuldigen Jolanda en Leo zich dat afgelopen zondag het ontbijt/de lunch in de huiskamer niet doorgingen. Dan volgt een niet ondertekend artikel over herhuisvesting voor krakers, onder het motto “Wachten op Sinterklaas of help yourself?”. Een aantal panden is nog bezet tot nader order, maar een aantal panden gaat binnenkort ontruimd worden (‘slechte bouwtegniese staat’). Uiterlijk moeten de meeste krakers er toch zomer 1981 wel uit zijn. Waar moeten die heen? sombert het artikel. Studenten kunnen weer naar de studentenflat, maar voor anderen zijn er steeds minder te kraken panden over. “Alle oplossingen komen neer op schijnoplossingen. Ieder voor zich en Van Agt voor ons allen!” Waar naar gestreefd moet worden is om het slopen te beletten. Slopers zijn namelijk omkoopbaar gebleken voor bijvoorbeeld fl. 200 (de prijs was eerst fl. 50, maar is gestegen). Het is ook mogelijk je met geweld te verzetten tegen een sloop, maar dat gaat niet altijd goed.

“Ik herinner me een etage op de Bonistraat. Zo’n dertig krakers, woedende slopers, twee busjes agenten en tot slot een zwaar geruineerde woning. Dat liep niet goed af. Soms loopt het wel goed af. Sommige krakers kunnen dat heel goed. Dreiging, intimidatie en de juiste dingen zeggen. Moeten we meegaan met het omkopen van slopers of moeten we de slopers, huurder en inspekteur te verstaan geven dat ze moeten opsodemieteren. Zo niet dan worden ze de trap afgelazerd!”

Op dit artikel over de dreigende herhuisvesting voor krakers, volgt een kopie van een brief van voorpostambtenaar Jan Beerenhout, met de vraag of de krakers van de Bakkerpanden inderdaad alleen willen vertrekken als ze andere huisvesting krijgen. Een korte aansluitende impressie van student Joost. Een artikel van Niko: Anders kraken in de indiese buurt. Dat is zo slecht gestencild dat het nauwelijks leesbaar is, maar heeft een zeer interssante inhoud. Niko geeft namelijk een korte geschiedenis van het kraken in de Indiese buurt, waarbij hij kort de acties voor 1978 behandeld, die kleinschaliger waren en tot weinig ophef leidden.

“Als woningen in het kader van de stadsvernieuwing moesten worden gesloopt werd men geruisloos ontruimd. Dat geldt bijv. voor het blok tegenover het postkantoor aan de Insulindeweg/Sumatrastr. Her en der heb ik gevraagd wat er met de krakers is gebeurd. Tot nu toe nooit meer gehoord dan dat zij zijn vertrokken. Misschien hebben ze elders gekraakt. De nieuwbouw is daar bijna klaar.

GROTERE AKSIES

Via enkele krakers van het eerste uur nam het kraken grotere vormen aan. Begin ’78 werd de Baweanstr. gekraakt. Dit was de eerste grote aksie. Etage voor etage werd bewoonbaar gemaakt en een aksiesentrum werd een feit. Begin maart ’78 volgde de Soembawastr. Deze mensen hadden eerst een pand op de hoek Preangerstr./Bataviastr. gekraakt maar moesten daar weer uit. Tot op de dag van vandaag is dat een open gat. Op de buurtaksiedag van 15 april ’78 volgde de Bonistraat. Er gaat een verhaal dat op het moment van de kraak een fanfare door de straat liep. Misschien iets voor een volgende aksie?

Op 13 mei ’78 werd de Makassarstr. gekraakt, in een keer vijf panden. Aksies werden groter. De grootste klapper volgde op 3 juni ’78 toen op 3 plaatsen gelijkertijd werd gekraakt. De Minahassastr., Boeroestr. en Riouwstr. betekenden een forse uitbreiding van het aantal krakers. Op 1 juli volgde de Sumatrastr. ten hoogte van de Palembangstr. Op 3 juli volgde het gevecht met de politie om 3 etages op de Palembangstr. De agenten werden op het nippertje teruggeroepen en kregen bovendien nog een proces van ons. Half aug. ’78 werd de hoek Sumatra/palembangstr. gekraakt. Op een zaterdagochtend eind aug. volgde de Preangerstr. In dec. ’78 begon de strijd tegen Bakker kronkrete gestalte aan te nemen. In bittere kou werden de woningen op de hoek Insulinde/Soerabajastr. gekraakt. De andere etages volgden in het voorjaar. In de zomer van ’79 volgde als andere grote klapper 7 panden aan de madurastr. Dit wat betreft de grotere aksies. Op kleinere schaal zijn er ook talloze etages gekraakt. Soms vanuit de kraakgroep maar ook door anderen. Over de losse etages wil ik iets meer vertellen.

DE KLEINE KRAKER

Over de grotere aksies en panden waarbij meer etages in een keer werden gekraakt is informasie makkelijk te verzamelen. Over de etages die op eigen houtje, door partikulieren, “wilde krakers” of mensen van de I.B. kraakgroep zijn gekraakt is veel minder bekend. Toch is men vooral de laatste tijd op “losse etages” aangewezen. Grote, dicht gespijkerde panden zijn er niet meer. Er zijn nog wel enkele panden maar die worden binnen 6 a 9 maanden gesloopt. Het loont de moeite niet deze woningen op te knappen, tenzij de woningzoekenden ook tot deze wanhoopsdaad worden gedreven. […]

DISKUSSIE

Momenteel is er in de kraakgroep een diskussie gaande over uitbreiding en/of verlegging van aksies mbt. de woningnood. Er is een doe-groep opgericht. Ook in de A.V. spreekt men over het kraken van GDH [Gemeentelijke Dienst Herhuisvesting, red] etages, horizontaal gesplitste woningen, spekulatiepanden, kantoren, bedrijfsgebouwen en gebiedsuitbreiding. Ook wordt gedacht over hoe de gemeente te dwingen meer huurwoningen te bouwen. […] Hoe kunnen we in de Indiese Buurt […] het woonbestand zo groot mogelijk houden en zorgen dat de woningen die er zijn zo lang en optimaal mogelijk gebruikt worden? Een deel van dit probleem is het vroegtijdig slopen van de later te slopen huizen. Hierop wil ik ingaan.

OMKOOPSCHANDALEN?

Bewoners die uitgeplaatst worden moeten hun woning “Spijkervrij” opleveren, krijgen dan definitief F 3500,- verhuiskostenverg. en de slopers maken de woning onbewoonbaar, onder toeziend oog van de inspekteur van ’t grondbedrijf, bouw- en woningtoezicht of partikulier. […]

Kortom wat kun je gaan doen?

In elk geval: Met elkaar erover praten, standpunten innemen en uitwerken van aksieplannen. Ik vind dat in elk blok de diskussie over herhuisvesting van krakers moet worden opgehaald. Daarnaast en tegelijkertij de diskussie op buurtnivo aangaan, resulteren in aksieplannen.

Aldus Niko. Een volgend artikel belicht hoe een aantal krakers het pand Sumatrastraat 119-III wisten te verdedigen tegen slopers en inspekteur, die uiteindelijk afdropen. Op de volgende pagina een Bakkerlied, op de melodie van Het land van Maas en Waal, met als tekst (Bernhard en Nico):

Bakkerlied

Refr. 

onder de blauwe hemel, in de indiese buurt
wil Bakker huizen bouwen die niet kunnen worden verhuurd
daar komen uit de grond gestampt aksie groepen aan
Bakkerhuizen willen ze niet, die moeten van de baan
en we plakken en we schrijven en we kladden allemaal
want Bakker moet de buurt uit en juist dat zien we allemaa

in onze buurt zijn de huizen slecht
we moeten nieuwe hebben en dat is ook zeer terecht
maar daar zijn spekulanten, die ruiken er veel geld
zij kopen ouwe krotten op en ruimen dan het veld

in onze buurt zijn de mensen niet dom
ze kunnen ’t niet betalen en weten ook waarom
ze gaan organiseren en sluiten zich aaneen
er komt een anti-Bakkergroep die vecht met iedereen.

in onze buurt zijn de mensen aan de gang
ze kraken bakkerpanden en zijn voor niemand bang
de buurt maakt een bouwplan, trekt Schaefer aan z’n vest
er wordt nog wat bedisseld, geld doet wel de rest

in onze buurt vieren wij nu feest
de strijd is gewonnen en Bakker is geweest
tot slot van dit liedje, nog even de moraal
aksie voeren helpt wel eens en uit is het verhaal

Refr. 

En onder de blauwe hemel, in de Indiese Buurt
Wil Bakker huizen bouwen die niet kunnen worden verhuurd
Daar komen uit de grond gestampt aksie groepen aan
Bakkerhuizen willen ze niet, die moeten van de baan
En we plakken en we schrijven en we kladden allemaal
want Bakker is de buurt uit en juist dat zien we allemaal

Na het Bakkerlied volgt een agenda. Er blijkt eens per twee weken te worden vergaderd, op de Bankastraat. De redactievergaderingen vinden op Soembawastraat 5 plaats.

Een aankondiging volgt van een Albanese speelfilm door Cineclub Vrijheidsfilms. De film wordt verkondigd in het kader van 35 jaar bevrijding van Albanie. Een verslag van Joost die met een aantal krakers uit de Indiese buurt aan een bezetting in Utrecht heeft deelgenomen en die voor het eerst in zijn leven in een politiecel terechtkomt. Tenslotte een gekopieerd artikel uit het Parool over huisvesting. In totaal heeft deze kraakkrant 26 pagina’s.

Kraakkrant Indiese Buurt september 1980

In deze kraakkrant van 27 september 1980 valt te lezen dat de nieuwe redactie – de kraakkrant was een tijdje in het slop geraakt – er nu naar streeft iedere week een krant uit te brengen. Tinus, Julia, Harry en Brigit ondertekenen het redaktioneeltje. De kraakkrant wordt in de huiskamer gemaakt. Het is de bedoeling vooral losse stukken en pamfletten uit de buurt te bundelen en te verspreiden.

Deze kraakkrant begint met twee discussiestukken afkomstig uit de Staatsliedenbuurt, met een analyse van de ontruiming van de Prins Hendrikade. Het gaat al een tijdje niet meer goed met de kraakbeweging, aangezien sommige groepen aan het radicaliseren zijn. Er onstonden naar aanleiding hiervan onderlinge gevechten tussen de krakers tijdens de ontruiming van de Prins Hendrikkade: er komt een steeds duidelijkere scheiding tussen radicalen die geweld willen gebruiken en niet-radicalen die dat niet willen. De artikelen uit de Staatsliedenbuurt worden gevolgd door een artikel uit De Pijp, overgenomen uit Krakend Zuid, ook over de groeiende verdeeldheid in de kraakbeweging. Dan het eerste eigen stuk van deze Kraakkrant Indiese Buurt: 10 vragen over de buurtwinkel. De voormalige winkel van Zwartepoorte aan de Molukkenstraat blijkt enkele weken gekraakt te zijn. (Een deel van) het opbouwwerk blijkt hiertoe de aanzet te hebben gegeven, aldus de geinterviewde Nico:

“Het is niet precies aan te geven hoe het allemaal precies is gegaan. Bij het opbouwwerk was allang het besef door gedrongen, dat er in de buurt een tekort is aan ruimte voor de verschillende groepen. Boven dien was er behoefte aan 1 centrale plaats voor een betere koordinatie van de verschillende aktiviteiten. Ook in de kraakgroep waren er mensen ervan overtuigd, na enkele frustraties van de afgelopen jaren, dat het goed voor de buurt zou zijn, dat er een grote ruimte zou komen. Toen het voormalig meubelpaleis leegstond hadden deze mensen elkaar snel gevonden. […] De voorbereiding heeft een paar maanden geduurd. Het was niet enkel de kraak alleen. Voor een dergelijk projekt zou er een basis moeten komen. Dit betekende dat er met de groepen in de buurt gepraat moest worden. Zij moesten er achter gaan staan. Omdat de basis nog niet groot genoeg was moest een paar keer uitgesteld worden. Op laatst is het een week vervroegd. Omdat de aannemer de borden reeds had geplaatst. […] Er zijn groepen die hier hun vaste stek hebben gevonden voor hun aktiviteiten. Opbouwwerk, Tong-Tong, huurdersvereniging kraakspreekuren kinderopvang. Andere groepen maken groepen maken gebruik van de ruimte voor vergaderingen of andere dingen. Er zijn bewonersgroepen, het vrouwengezondheidscentrum, Arag, werkgroep buitenlanders. Bovendien gebruiken de groepen de ramen als mededelingenbord en informatiebord. […] Buiten krakers zijn we ook buurtbewoners. Je merkt het best wel op vergaderingen, waar oudere buurtbewoners bijzitten. Onze manier van vergaderen wijkt nogal af. Dit heeft te maken met verschil van denken over hoe een organisatie in elkaar zit. Dat er zoveel krakers zich met de buurtwinkel bemoeien heeft wel degelijk te maken dat je al georganiseerd bent. Veel mensen zijn actief geworden na een bewustmakingsproces wat via de kraakbeweging gestalte heeft gelregen. Het besef dat kraken nauw verwant is met de buurtproblematiek zorgt ervoor dat krakers zich gaan inzetten voor buurtaktiviteiten. Een kleine groep krakers steekt op het moment veel energie in het opzetten van de buurtwinkel. Dit gaat ten koste van hun aktiviteiten in de kraakgroep. Als de zaak hier gestabiliseerd is zal dat wel weer recht trekken.”

Na dit interview een artikel over kinderopvang door Karin en Mirjam. Dit wordt ook door de buurtwinkel georganiseerd. Volgt een vergaderverslag van de kraakgroep IB van 16 september 1980 door Julia. Hierin onder andere iets over onderlinge stedelijke kraakcontacten,de nieuwe opstart van de kraakkrant Indiese Buurt en over het feit dat een aantal krakers zich zelf nu als speculant opstelt: etages worden verhuurd tegen commerciele prijzen en zeer hoge overnamesommen worden gevraagd. De kraakbeweging kan hier helaas niets tegen doen; illegalen die gewoonlijk deze woningen betrekken zijn hiervan de dupe.

Het kraakspreekuur is verhuist van Baweanstraat 5 naar de buurtwinkel: op de Baweanstraat kan dus voortaan gewoond worden. Het blok aan de Insulindeweg waarin de huiskamer zich bevindt, blijkt echter te worden gesloopt. Actiegroep ‘Kampong’ verzet zich hiertegen en eist verder herhuisvesting. De splitsing tussen de radicalen en niet-radicalen levert steeds meer onrust op, ook omdat al dan niet radicale groepen namens de hele Amsterdamse kraakbeweging spreken. Tot zover de notulen. Verder verdwijnen er steeds meer gereedschappen van de kraakbeweging: graag terugbrengen, aldus een korte mededeling van Willem.

Dan een artikel van Judit over de acties die gericht zijn op het sluiten van De Vergulde Driehoek, het terrein tussen Oosterringdijk, Kruislaan en Molukkenstraat. Er wordt hier met radioactief materiaal gewerkt. De Anti-Radio-Activiteits-Groep (ARAG) heeft handtekeningen opgehaald. De Vergulde Driehoek draagt in feite bij aan de ontwikkeling van kernenergie en kernwapens en moet dus dicht! Dit nummer van de kraakkrant Indiese Buurt sluit af met een oproep van de Dodewaard groep indische buurt die een vergadering in de buurtwinkel aankondigen.

Kraakkrant Indiese Buurt december 1980

In deze kraakkrant van 19 december 1980 is de sfeer somber. De Kampong gaat ontruimd worden, blijkt uit het redactioneel voorwoord van Tinus. Er komt geen herhuisvesting voor de krakers, die niet weten waar ze naartoe moeten.

“Voor velen onder ons is het afgelopen jaar een bijzonder jaar geweest. Er is zoveel gebeurd, dat dit bij mensen veel veranderingen in hun eigen leven veroorzaakt. Mensen die vorig jaar in hart ennieren pacifist waren en tegen iedere vorm van geweld waren, die nu soms tot hun eigen verbazing stenen het liefst zo best mogelijk gemikt zien.”

Het eerste artikel is een verslag van Wiebe, in verband met een protest tegen de ontruiming van Kampong bij de Raadskommissie Stadsvernieuwing, wat niet erg succesvol verliep. Het blijkt dat deze Raadskommissie uit fascisten bestaat.

“Arme schapen die we waren; voor we goed en wel doorhadden was de vergadering geopend en het eerste punt alweer afgehandeld. Wij volkomen overdonderd (kraakgroepvergaderingen gewend) en onze slagvaardigheid volkomen kwijt. Nog niet gewend aan het idee dat je “demokratiese besluitvorming” ook op ‘fascistiese” manier kunt beinvloeden, dus maar gewacht tot een volgend geschikt moment. […] Uiteindelijk na veel geschreeuw […], Schaefer boos en schorst de vergadering voor twee minuten en loopt weg (de onbeschofte…). Toen hebben wij (Jaap) die verklaring voorgelezen en zijn ook maar weggegaan (zonder het gooien van rookbommen). […] Enige anarchisten onder ons (had u al eens gehoord van de Kampongkommando?) hebben inmiddels plannen voor andersoortige bezoekjes[…].

Na het verslag van Wiebe een verslag van de Kampong Vergadering van maandag 1 December.

“We vinden dat we nu wel uitgepraat zijn met de ambtelijke projectgroep, met Denijs, Schaefer en de rest van al die klootzakken. […] Jan heeft van het Bakkerblok een inventarisatie gemaakt van alle mensen die er wonen, wat en hoe ze in de toekomst willen wonen. Er zijn 3 woongroepen waarvan een engelse. Er zijn ook nogal wat “losse” mensen die wel met anderen willen kraken maar niet weten met wie. Wilma en Annemiek gaan proberen deze mensen bij elkaar te brengen. Een woongroep gaat het Badhuis opknappen (subsidie aan de kraakgroep vragen). Een groepje mensen gaat door met het zoeken van pandjes die eventueel te kraken zijn, we gaan nu het accent leggen op het elkaar steunen bij het kraken van panden. Het duurt nu nog maar 2 en halve maand voor het Bakkerblok gesloopt wordt. Het Sumatrablok gaat pas in juni plat dus deze mensen zijn nog wat rustiger. Zij hebben nog geen inventarisatie gemaakt van hoe iedereen wil wonen. […] Dan is er nog een C.P.N. stencil in onze buurt die volkomen achter onze eis voor herhuisvesting staat en zelfs vinden dat we terug in de nieuwbouw moeten komen. Ze willen de buurt mobiliseren en hebben een grote aktievergadering georganiseerd op 14 januari om 8 uur in de buurtwinkel.”

Na dit verslag volgt een brief van Hans Denijs, Voorzitter Projectgroep Indische Buurt, “aan de niet-legale bewoners van de blokken AR 24 en AQ 37/39 in de Indische Buurt”. De gemeente is onverbiddelijk: de panden worden gesloopt. Een volgend artikel gaat over de dreigende ontruiming van een groot blok aan de Overtoom. Dan volgen notulen van een vergadering van de kraakgroep IB van 9-12-1980. Hieruit blijkt dat er een woonlastengroep is die acties tegen verhoging van de gasprijs voert. Op 14 december is er een grote demonstratie in Oost tegen fascisme, racisme en antisemitisme. De buurtwinkel wordt opgeknapt. Er komt tevens een actie tegen de ontruiming van het Bakker en Sumatrablok. De ontruiming van de Grote Wetering is een fiasco geworden. De huiskamer moet per 1 maart leeg zijn: wie weet een andere ruimte?

“Het aantal buitenlanders groeit gestadig in onze buurt, ondanks het geringe aantal voorzieningen. De buurt reageert niet altijd positief, zelfs racistische uitingen. Iets om in de gaten te houden.”

Aldus het verslag van Marion. Volgt een bericht van Fred over het Fotograven Kollektief Indiese Buurt, die vooral foto’s van ontruimingen willen gaan maken (“bij volgende konfrontaties met de M.E. e.d., stillen en hun slachtofffers op de kiek […] zetten.”). Een ludiek stuk over de paus. Een stuk over de mishandeling van de politieke gevangenen van de IRA. Een bericht over een ontruiming in de Oosterparkbuurt en een gekopieerd krantenartikel over de bijstand van Amsterdamse krakers van Berlijnse krakers in grootschalige gevechten met de politie.

Kraakkrant Indiese Buurt februari 1981

In kraakkrant 12 van ca. februari 1981 (redactie nu Harrie en Fred) zitten we vlak tegen de sloop van de Kampong aan. De leegloop van de Indische (kraak)buurt is inmiddels begonnen. Marja schrijft hier een verbitterd stuk over. Wat berichten over kraakacties elders, zoals in de Vinkenstraat en het pand Uilenburcht in de Nieuwe Uilenburgerstraat, dat gekraakt is door een stel ontruimde krakers uit de Indische Buurt (verslaggever Filip). Een andere groep uit de Indische Buurt is neergestreken in het voormalig badhuis aan de Fronemanstraat. Sjaak heeft met een aantal mensen 9 sluiswachtershuisjes in Schellingwoude gekraakt. Een vierde groep voormalig Kampong-bewoners zit nu op de Nieuwe Keizersgracht 50. Het is de vraag of de vergadering van 18 maart 1981 nog in de huiskamer plaats zal vinden. Mogelijk is het blok dan al gesloopt. Men hoopt dan uit te kunnen wijken naar de Buurtwinkel. Joost is naar Brokdorf geweest om te protesteren tegen de kerncentrale aldaar, maar werd met zijn groep aan de grens teruggestuurd.

“Ineens sta je midden in het fascisme en je kan het zo snel nog niet geloven. Zij een groep van zeker 20 mannen met machinegeweren en honden en wij 54 personen, een buschauffeur en een touringcar. Allemaal een stempel in onze pas ‘zuruckgewiesen’, dus ergens anders hoefden we het ook niet te proberen.”.

Vervolgens een artikel over de Duitse kraakbeweging en oproep van de buurtwinkel om videofilms over de buurt te komen bekijken op vrijdag 13 en zaterdag 14 maart. Dan een wat verbitterd artikel van Tinus over een artikel in De Waarheid, waarin gesteld schijnt te worden dat bouwvakkers, krakers en buurtgenoten elkaar gevonden hebben over het feit dat de buurtvernieuwing door moet gaan. Tinus vraagt zich af wie hier de krakers zijn. Vermoedelijk is dat het kleine groepje in de Buurtwinkel, die ten onrechte namens de krakers van de Indiese Buurt denken te kunnen spreken. Volgt een stuk tegen kernenergie, iets over de ontruiming van de Gooise Moordenaar (Middenweg 65) , een stuk over de strijd van de gevangenen uit de RAF (‘DOOD AAN DE NATO’). De aflevering eindigt met de aankondiging van een afscheidsfeest van de huiskamer. “Vaarwel Huiskamer, maar we gaan de buurt niet uit! Kraken gaat door (’t zuipen ook).”

Kraakkrant Indiese Buurt oktober 1981

Het is een aflopende zaak met het grootschalig kraken in de Indische Buurt. In de kraakkrant van 1 oktober 1981 blijkt dat de kraakkrant Indiese Buurt gefuseerd is met Krakend Zuid. Namens de Indische Buurt is Julia redactrice. Er is niet veel nieuws meer over de Indische Buurt te vinden. Het eerste artikel van Joost van Steenis gaat over de demonstraties in Dodewaard en de arrestaties aldaar, met veel bijdrages van krakers uit De Pijp. Dan iets over de videogroep “De Groote Keijser” die in de Vergulde Koevoet aan het Haarlemmerplein films vertoont met een militant karakter. Jan Bosman waagt zich aan een kritische bespreking van een vorig nummer van Krakend Zuid (‘Brakend Zuid’). In de Molli werd een actie voorbereid: schuilkelderdag waarbij metrostation Weesperplein bezet werd (geen arrestaties). De actie is gericht tegen kernwapens. Dan een stukje over de Buurtwinkel Indische Buurt. Wordt deze na een jaar nu opgeheven of niet? Het is niet duidelijk. [De Buurtwinkel zal weer fuseren met het officiele welzijnswerk en verkassen naar het Ambonplein. Red.] Wederom wordt een groot blok (ca. 100 krakers) gesloopt. Men voelt zich machteloos. Men zint op wraakacties. “Want we kunnen de bulldozers toch niet zomaar over ons heen laten gaan?” aldus Antoine en Marion. Maar er lijkt geen houden meer aan. De Blaaskop wordt ontruimd. De kraakkrant Indiese Buurt van 1 oktober 1981 – de laatste die we kennen – eindigt met een solidariteitsverklaring aan kleine binnenschippers en nog wat kreten tegen kernenergie.

Later

Nog geruime tijd is er in de buurt gekraakt en er is daarbij steeds fel verzet geweest tegen koopwoningen. De laatste tientallen jaren werd het word ‘gentrificatie’ daarvoor gebruikt. Pas na het jaar 2000 werd, gezien de wel zeer ellendige staat van de buurt, de koopwoning weer bespreekbaar en politiek uiteindelijk ook doorgevoerd. Met name daardoor is de buurt de afgelopen 10 jaar volledig van karakter veranderd.

Er zijn mensen die ondanks de toegenomen veiligheid op straat en de duidelijke economische boost, deze ontwikkeling betreuren en met heimwee terug denken aan de roerige jaren tachtig en negentig. Ik kan dat begrijpen uit oogpunt van nostalgie en romantiek. Maar al met al moeten we volgens mij toch zonder meer concluderen dat de buurt ongetwijfeld een tikje saaier is geworden – alleen al die 6 moorden per jaar die we niet meer mogen meemaken – maar zeker veel leefbaarder.

Leve de vooruitgang dan toch maar. In dit geval dan. Maar toch: met een slag om de arm.

Rogier Schravendeel

ANDERE ARTIKELEN: 2018 Aanzet voor een geschiedenis van de Marokkaanse Indische Buurt 2016 Oproep Steun voor elkaar 2016 Teruggaan of blijven? 2016 Sociale bijdrage supermarket het Lange Mes 2016 Viering 1-jarig bestaan buurthuis Archipel op het Makassarplein 2016 Interview met Mustapha Khaddari 2016 Interview met Jan Beerenhout 2016 Interview met Ahmed Marcouch 2016 Interview met Ahmed El Mesri 2016 Ontroerend afscheid van Rob van Veelen 2016 Het verloren gaan van idealen 2016 Welkom bij de offerfeest maaltijden 2016 Luier van der Laan pleegde zelfmoord door ophanging 2016 Boeken in de Javastraat 2016 Offerfeest voor vluchtelingen en armen 2016 Nu inschrijven taalcursussen Assadaaka! 2016 Bekende Indische Buurters 2016 Uit de geschiedenis van het Ambonplein 2016 Sprokkelingen uit de geschiedenis van het Makassarplein 2011 Cameratoezicht 2009 Radicalisering 2004 Gevoelens van onveiligheid 2004 Belwinkels in de Javastraat 2001 in het ghetto ( ode aan de indische buurt) 2000 De wisselwoningen 1994 Reality-serie Bureau Balistraat 1997 Verslaafde schiet twee agenten neer 1996 Ulu Camii 1995 An Nasr Moskee 1993 De moord op Andre Hartman 1992 Nordholt doet grote hashvangst 1988 Medewerkers bezetten ontmoetingscentrum aan Javaplantsoen 1985 Buikschot 1982 Vijftien jaar cel voor B. uit de Bankastraat 1982 Horrorhuis aan de Kramatweg 1981 Anti-Fascisten tegen Amicales 1980 Enige kraakkranten 1979 Kraakgroep Indische Buurt 1979 De Buurtwinkel 1978 De pyromaan van de Soembawastraat 1978 Anarchistisch Nonnen Front 1977 Heroine 1977 Familiedrama leidt tot hamermoord 1976 Linkse actie 1975 Bordelen en sexadressen in de Indische Buurt 1974 Buikschot uit noodweer 1973 Experiment genezing 1973 Marokkaanse, Tunesische, Spaanse en Turkse buurtgenoten opgelet 1972 Het urinoir aan de Valentijnkade 1971 Leefbaarheidsproblemen van onze buurt 1970 BB - weg ermee! 1970 Auditie voor Hair in het Bavohuis 1969 Het grootste bejaardenhuis van Nederland 1967 Etage brandt uit in de Ternatestraat 1966 1966: 8 kleuterscholen, 19 lagere scholen en 10 scholen voor voortgezet onderwijs 1965 Outsiders in de Archipel 1964 Boer Koekoek in de Indische Buurt 1964 Doopsgezind Jeugdhonk in de Tweede Atjehstraat 1964 Moord in de Perlakstraat 1961 C.P.N. demonstreert tegen atoombewapening 1960 Ernstig tramongeval 1960 Ontploffing op het Ceramplein 1959 Met getrokken pistool op de Valentijnkade 1958 Boenen ter ere Gods 1958 EVC-man afgetuigd in telefooncel 1957 Een verhoord gebed in de Gorontalostraat 1955 Jaap Brandenburg spreekt in de Archipel 1954 Europese Defensie gemeenschap = fascisme 1952 Hand verloren aan de Riouwstraat 1951 Militaire oefeningen in de Indische Buurt 1950 Overtreding van het hamsterverbod 1950 Jopie en Louis Agterberg en Frantiszek Janiga 1949 Wielerronde Indische Buurt 1949 Dienstweigering aan de Gorontalostraat 1948 Koningin Juliana bezoekt de Indische Buurt 1948 Waarheidswinkel 1946 Herbegraving Jelle Posthuma 1945 Meester Padding 1945 Ontspanningsvereniging Flevo 1945 Schietpartij op de Dam 1945 Katja, beul van Vught 1944 Hongerwinter 1943 N.S.B.-ers 1943 Bommen op de Eltheto! 1942 Max Blokzijl spreekt 1942 Jeugdstorm marcheert! 1942 Zum Stehlen ausgeschickt 1941 Moord in de Javastraat 1941 Februaristaking in de Indische Buurt 1941 De Veemarkt veroverd op de Joden! 1941 W.A. actief in de Javastraat 1941 De vermoording van de Joodse Indische Buurt 1941 Ds. Tonnon 1941 De verwijdering van Joodse leerlingen van de Ambachtschool aan het Timorplein 1940 Bommen op de buurt 1940 Zwartepoorte kampioen... 1940 Inzameling voor gebombardeerd Rotterdam 1940 Oorlog in de Indische Buurt 1939 Shell Sportpark 1939 Pontificale hoogmis 1938 Het oude Zeeburg verdwijnt 1937 Jeugddag Indische Buurt 1937 Tuchteloze jeugd 1937 Razzia in de Padangstraat 1936 RK vroedvrouwen 1936 Revolutiebouw 1935 Fietsplaatjes 1935 Een tweede wijkpredikant voor de Elthetokerk 1935 De Rimboe wordt Huize Ambon 1935 Don Bosco-huis 1934 Het mastenbos aan de Insulindeweg 1934 Amsterdamsch Genootschap voor Werkverschaffing voor Onvolwaardigen 1934 Weigering Wilhelmus te zingen 1933 Het Thälmann-huis 1933 Pastoor van der Wiel 1933 Drie Duitsers 1933 Gered uit de greep van Hitler 1933 Clubgebouw Archipel 1933 Centraal Comité tegen de Radiowoeker versus Radiocentrale Broertjes 1932 Liefdesdrama in de Minahassastraat 1932 Liefdestwist? 1932 Werkloozen Strijd Comité Obistraat 1932 Agitprop vanuit de Minahassastraat 1932 Brief van een Roomsch kameraadje 1932 Samuel Verdoner, de laatste gazzen van de Indische Buurt 1931 Hersteld Luthers aan de Toministraat 1931 Rotte vis 1931 Iepen 1931 Eigenaar steenloods velt steenzetter met hamer 1931 Verkiezingsstrijd tussen C.H.U. en A.R.P. 1931 Brand in de Javastraat 1931 Optreden van Corry Vonk in het Bavohuis 1931 Het massaal spreekkoor 1930 De Nederlandse vlag misbruikt 1930 Het jonge Pieter Jellen-werk 1930 Pater Bijlhout gaat naar de Oost 1930 Joyriding 1930 Politietoezicht 1930 Gereformeerd 1930 De markt in de Javastraat 1930 Een bibliotheek voor de Indische Buurt 1930 Onhoudbare toestand bij tunnel Zeeburgerdijk 1929 Lourdes 1929 Vrijgekocht door missievriendjes 1929 Aanhouding diamantbewerker in Ombilinstraat 1929 Moord in de Gerardus Majella 1929 Venters zien geen uitweg 1929 Consultatiebureau aan de Baweanstraat 1928 Niasplein wordt Makassarplein 1928 Esperantovereniging Tagigas en l'Oriento 1928 Rechouwous-jeugd op stap 1928 Gebouw de Schakel 1928 Blind 1927 Buurtvereniging Ceram 1927 Verzuiling in het jeugdwerk 1927 Onmin in de Boetonstraat 1927 Bakkers 1927 De voorlopers van de A.H. Gerhardschool 1927 Rechercheur Kok: de eerste drugsdode in de Indische Buurt 1926 Afsluiting van de Diemerdijk 1926 Schutting 1926 Opening R.K. meisjesschool Ambonplein 1926 Het lokaal van het Leger des Heils 1926 Een wandeling door de nieuwe 'Archipelwijk' 1925 Het Zeeburgerdorp 1925 Demping van de Polderwetering 1925 Wijding 1925 Rechouwous, de Joodsche Vereeniging voor de Indische Buurt 1925 Geen man, geen cent voor het leger 1925 De rode vlag vanuit Niasstraat 61 1925 Groepsgebouw de Toorts 1925 Jan Ceton, onderwijzer aan de Bankastraat, communist 1924 Elthetokerk, bouw en opening 1924 Nieuwe straten 1924 De aanleg van de Riouwstraat 1924 Winkelweek Indische Buurt 1924 De oprichting van de Eerste Elthetoschool aan de Riouwstraat 1922 Premiewoningen voor arbeiders 1921 Een jongen, die een meisje bleek 1921 De storm 1921 Het Java-Kwartier 1921 Christelijke propaganda 1920 Een gouden swastika voor mevrouw Vrij 1920 Kinderspel in de jaren tien en twintig 1919 Moord in de Djambistraat 1918 Brand bij café Koopmans 1918 De aanleg van het Zuiderzeepark 1917 Broodoproer en revolutie 1917 Militairen maken de buurt onveilig 1917 Abortus aan de Zeeburgerdijk 1916 Zeeburgerkermis 1916 Onteigening bouwgronden 1915 Slaat den smeris dood 1914 Mene Tekel 1914 De Wild-West-Show van Texas-Tex 1914 Het noodziekenhuis aan de Zeeburgerdijk 1913 Nieuwe tramplannen 1913 Het Bavohuis 1912 Wijkgebouw Eltheto: de eerste jaren 1911 De Berlageblokken 1911 Eigen Haard bouwt Lombokstraat, Lampongstraat en Padangstraat 1911 Vereeniging voor onderwijs op Gereformeerde Grondslag 1911 Nieuw stratenplan 1911 De blindeninrichting aan de Celebesstraat 1909 De communistische Indische Buurt 1908 Jacob Pierik verdrinkt 1908 De bouwmaatschappij tot verkrijging van eigen woningen 1907 Smit springt uit het raam 1906 Stadstrand 1906 De Sabbathpaal op de Zeeburgerdijk 1905 Balistraat 48 1905 Fietsverbod 1905 Smokkelroute Zeeburgerdijk 1905 Uitslag eerste verkiezingen Indische Buurt 1905 Zweminrichting aan het Nieuwe Diep 1905 Theosofische Uitgeverszaak "Gnosis" 1903 Nieuw Muiderpoortstation 1903 Kinderlokker 1903 Moord in de Celebesstraat 1903 Derde Ambachtschool aan het Timorplein 1903 Politie in de Indische Buurt 1903 Dagpauwoog 1902 Een tramritje 1902 Arabieren 1902 Doorgang Eerste van Swindenstraat-Javastraat 1902 Relletjes in de Javastraat 1902 Illegaal caféwezen 1901 Een wandeling met Jac. P. Thijsse 1901 De wielerbaan 1900 Bierdrinkende jeugd 1900 Een nieuwe school aan de Bankastraat 1899 Snorrende kogel 1897 Floretstoot door het hoofd 1897 Bouw van de Indische Buurt 1895 De lijnbaan 1894 Halte Zeeburgerdijk 1893 Vereeniging buiten de Muiderpoort 1891 Vingertop 1890 Civiele werken rond de Zeeburgerdijk 1889 De tramomnibus 1889 Zeearend aan de Zeeburgerdijk 1887 Hotel Zeeburg 1886 Het tweede abbatoir 1886 Ergerlijk dronkemanstoneel 1882 Een dierenvriend 1881 De eerste scholen aan de Zeeburgerdijk 1881 Onzedelijke taferelen 1881 Een drankzuchtig hoekje 1880 Ringslangen 1880 Onderweg Zeeburgerdijk bestraat 1877 Een wandeling 1877 Spoorwegongeluk aan de Zeeburgerdijk 1877 Verplaatsing van de Veemarkt 1876 Gemeente Nieuwer-Amstel, Gemeente Diemen, Gemeente Amsterdam 1862 De Zeeburgerdijk als vuilnisbelt 1854 Driedubbele moord aan de Ringdijk 1844 Revolutionair aan de Oetewaelerweg 1804 Harddraverij 1761 De proef van de cole ANTIPIRIQUE 1756 Runderpest in Zeeburg 1744 Buitenplaats te huur aan de Hogendyk 1739 Een vondeling aan de Hogedijk 1733 Paalworm 1733 Oude Geele Vliegende Haerige Windhond 1714 Opening Joodse begraafplaats 1681 Verslibbing 1663 Herberg Zeeburg 1651 De Zeeburgerdijk breekt door 1647 Herberg 't Vosje 1631 Watermolen en gemaal 1563 Mijlpaal 1328 Outersdorp 1307 Zeeburgerdijk was Sint Anthonisdijk