NIEUW! Lees ook de Geschiedenis van de Dapperbuurt!
De Vereeniging tot veredeling van het volksvermaak en ter behartiging der belangen van de bewoners buiten de Muiderpoort wordt in augustus 1893 onder initiatief van de heer van Waldeck van de Linnaeusstraat als eerste Amsterdamse buurtvereniging opgericht en organiseert op Koninginnedag, 31 augustus 1893, een geslaagd kinderfeest met spelen bij Het Vosje, waaraan ongeveer 400 kinderen van 9-13 jaar deelnemen. Er bestaan in de jaren negentig diverse verenigingen in de nieuwe stadswijk buiten de Muiderpoort, onder andere de Gereformeerde liefdadigheidsvereniging Meisjesbond buiten de Muiderpoort, een zangvereniging, een sportvereniging en de concurrerende belangenvereniging Vereeniging Algemeen Belang, buurt ZZ . De Vereniging buiten de Muiderpoort zal echter het meest in het voetlicht treden en na de aanleg van de Indische Buurt hier ook zijdelingse een rol spelen wegens betrokkenheid bij het zwembad in het Nieuwe Diep en het promoten van een goede spoorwegovergang tussen de Eerste van Swindenstraat en de Javastraat.
De Vereniging komt voor de tweede maal uitgebreid in het nieuws in maart 1894, wanneer haar Commissie voor Kinderkleding een weldadigheidssoiree organiseert ten bate van behoeftige kinderen, in lokaal Nieuw-Vliedzorg, Linnaeusstraat 20. Wanneer de Vereeniging buiten de Muiderpoort haar statuten ter koninklijke goedkeuring voordraagt, wordt deze goedkeuring in juni 1894 niet verleend. De naam (en doelstelling) van de vereniging lijkt namelijk te veel op die van concurrerende Vereniging Algemeen Belang, buurt ZZ.
Vereeniging buiten de Muiderpoort raakt halverwege 1894 in een bestuurscrisis. De vereniging kent erg veel Joodse leden en die zetten een behoorlijk stempel op het bestuur. Dat is tenminste de opvatting van een ander bestuurslid op een vergadering op 30 juni 1894 in Café Nieuw Zorgvlied, die naar de berichtgeving een anti-semitische boutade houdt, waarna alle Joodse leden uit protest de vergaderruimte verlaten zouden hebben, aldus de berichtgeving. Dezelfde kwestie komt enige dagen later wederom in het nieuws, wanneer een zekere N. in Het Nieuws van de Dag van 4 juli 1894 over dezelfde vergadering een ingezonden brief stuurt.
Het anti-Semietisme buiten de Muiderpoort en omstreken
Sedert ongeveer een jaar bestaat er buiten de Muiderpoort eene vereeniging, welke den weidschen naam draagt van “Vereeniging tot veredeling van ’t Volksvermaak en de behartiging van de belangen der inwoners buiten de Muiderpoort te Amsterdam.” De Vereeniging heeft uitdrukkelijk in haar reglement bepaald, dat religie en politiek uitgesloten zijn, en een groot aantal Israëlieten behoort daarom ook tot de oprichters en leden der Vereeniging.
Het mag ook gerustelijk worden geconstateerd, dat er onder die Israëlieten zijn, die én door hun bijdragen, én door hun intelligentie de Vereeniging buitengewoon hebben gesteund. Des te meer is het te betreuren, dat nu Donderdagavond jl. een president gekozen moest worden, en een der meest intelligente leden, maar ongelukkig een Israëliet, tot de candidaten behoorde, er lijstjes circuleerden of leden rond gingen met de innige bede: “Kies vooral geen Jood”, aan welke innige bede dan ook op dien avond gretig gevolg wierd gegeven. Gelukkig, dat een niet-Israëliet zich dien avond tot tolk van alle weldenkenden maakte, toen hij een krachtig protest tegen die anti-Semietische strooming liet hooren.
N.
Concurrende Vereeniging Algemeen Belang, buurt ZZ is geschokt door de gang van zaken en haast zich in een volgende editie van het Nieuws van de Dag afstand te nemen van de Buiten de Muiderpoortse praktijken.
Ingezonden
Amsterdam, 4 juli 1894
Weled. Heer Redacteur
Namens het bestuur der vereeniging verzoek ik u beleefd in uw eerstkomend no. deze wel te willen doen afdrukken, opdat voor iedere lezer van het ingezonden stuk in uw nummer van heden over het anti-Semietisme buiten de Muiderpoort uitkome, dat de daarbij bedoelde Vereeniging, hoewel in aard en strekking iets met de onze gemeen hebbende, toch eene geheel andere is dan de Vereeniging “Algemeen Belang, buurt ZZ.” Deze vereeniging stelt te veel prijs op haar goeden naam om u dit verzoek niet te doen.
Vertrouwende dat u er wel gevolg aan zult willen geven en u bij voorbaat den dank van het Bestuur betuigende, heb ik de eer te zijn hoogachtendSchermer
1e Secretaris der Vereen. Algem. Belang, buurt ZZ
Deze zaak loopt verder met een sisser af. De Vereeniging Algemeen Belang buurt ZZ, die eveneens sinds 1893 bestaat, toen zij als eerste activiteit een hoepelwedstrijd organiseerde, weet zijn bestaan nog eventjes te rekken maar heft zich in april 1895 op.
Beter vergaat het de Vereeniging buiten de Muiderpoort. Ondanks de bestuursperikelen organiseert ze op zondag 8 juli 1894 een concert in het Vosje, met als doel van de opbrengst kinderkleding te kopen voor de arme kinderen in de buurt. In februari van het volgende jaar 1895 wordt eindelijk de officiële oprichting van de Vereeniging buiten de Muiderpoort gemeld. De vereniging is zojuist in een tweede poging toch wettelijk erkend, door een afkondiging in het Staatsblad. De vereniging, die nu meer naar buiten gaat treden, tracht volgens een persbericht haar doelen te bereiken door het houden van wedstrijden en kinderspelen, het organiseren van gezeliige bijeenkomsten voor leden met hun dames, het geven van gymnastiek-, muziek- en zanguitvoeringen; het houden van buurtvergaderingen, het houden van voordrachten en lezingen en het uitdelen van voedsel en kleding aan de armen. Iedere mannelijke bewoner van 20 jaar en ouder kan lid worden voor fl. 1 per jaar; uiteraard is ook donatie mogelijk.
De vereniging begint zich nu voluit te manifesteren. In februari 1894 organiseert ze weer een soiree met bal voor arme kinderen. In maart 1894 richt zij zich in een dankbetuiging aan de gulle gevers, waardoor afgelopen winter 34 gezinnen ondersteund konden worden. In april 1895 wordt een fanfarecorps opgericht. Op zondag 5 mei wordt in Nieuw Vliedzorg een toneelavond gehouden, met bal na. In juni 1895 wordt een tentoonstelling van door kinderen vervaardigde voorwerpen georganiseerd, met verloting ten bate winterhulp aan de armen in de buurt. Voorzitter is dan A. Kohnhorst; secretaris S.J. Kleefstra; penningmeester J.C. Bijl. Als comissarissen worden genoemd J. Oudshoen en F. Karthaus. De diverse activiteiten gericht op het verlenen van kleding- en voedselhulp voor arme kinderen, waaraan ook winkeliers een steeds grotere bijdrage zullen leveren, zullen de komende jaren worden voortgezet. Verder wordt naast de fanfare een mannen zangkoor opgericht. Ook wordt er veel gedaan aan Koninginnedag en de inhuldiging van Koningin Wilhelmina in 1898, en organiseert men Sinterklaasfeesten.
In juni 1895 gaat de vereniging zich op een nieuw en groter doel richten: het oprichten van een zwembad in het Lozingskanaal aan de Zeeburgerdijk. Dit plan zal enige jaren in de lucht blijven en in de Gemeenteraad besproken worden. Uiteindelijk zal dit niet doorgaan – net zo goed als een alternatief plan voor een zwembad in de Amstel – maar komt er op initiatief van de vereniging er in 1899 een zweminrichting in het Nieuwe Diep. Daarnaast zet de vereniging zich steeds sterker in voor de openbare ruimte: de verwijdering van het hek buiten de Muiderpoort , dat het verkeer naar de buurt ernstig belemmert (en dat, na lange tijd in het museum opgeborgen te zijn geweest, in augustus 1938 door wethouder Monne de Miranda als nieuw toegangshek voor het Flevopark onthuld wordt en wordt overgedragen aan buurtvereniging Ceram), een betere spoorwegkruising tussen de Eerste van Swindenstaat en de Javastraat, in de vorm van een viaduct of een tunnel, riolen in het Oosterpark en een passend nieuw tramnet. Ook wordt gepleit voor het verwijderen van de stinksloot bij station Muiderpoort en vraagt men om lokale urinoirs, fietspaden, openbare gasverlichting, een muziekkapel in het Oosterpark en een brievenbus.
De vereniging raakt haar vooraanstaande positie in de buurt echter langzaam maar zeker kwijt aan andere initiatieven, waar Ons Huis buiten de Muiderpoort wel de belangrijkste is. De vereniging komt in 1900 bovendien in zeer slecht in het landelijke nieuws, als blijkt dat tijdens een kinderfeest overmatig bier aan de jeugd geschonken is. De volgende grote actie van de vereniging is het aanbieden van schoolpantoffels in 1903 aan 1.200 kinderen in wat inmiddels District III heet. In 1906 wordt een weekblad opgericht, dat echter in 1907 in een maandblad wordt omgezet. De vereniging zet zich jaren in voor het zogenaamde Linnaeusbadhuis, dat er echter nooit zal komen.
De Vereeniging tot veredeling van het volksvermaak en ter behartiging der belangen van de bewoners buiten de Muiderpoort speelt een belangrijke rol bij het promoten van een betere spoorwegovergang tussen Dapperbuurt en Indische Buurt en blijft na haar eerste adres op dat gebied in 1902, voortdurend aandringen op de aanleg van een viaduct of tunnel. Voor zover wij konden achterhalen wordt in 1912 voor de laatste maal een adres op dit gebied bij de stedelijke overheid ingediend, ditmaal voorzien van maar liefst 3.000 handtekeningen. Zoals bekend zal dit thema vanaf de jaren twintig door Buurtvereniging Ceram worden overgenomen, waarna uiteindelijk pas vlak voor de Tweede Wereldoorlog de tunnel onder de nieuwe spoordijk geopend wordt en definitief sprake is van vrije onderdoorgang.
Tot in ieder geval 1913 is de verenging nog actief in de buurt aanwezig met het organiseren, maar lijkt dan langzaam naar de achtergrond te verdwijnen. Het laatste teken van leven wat wij in oude kranten hebben aangetroffen vond in 1927 plaats; de vereniging heeft zojuist een forse bestuurswisseling gehad. Na 1927 wordt er echter niets meer van activiteiten de vereniging vernomen. De oudste buurtvereniging van Amsterdam wordt uiteindelijk in 1941 uit de lijst van Amsterdamse welzijnsbeogende instellingen geschrapt. Hoe lang ze dan al inactief is, is niet bekend.
ANDERE ARTIKELEN: 2018 Aanzet voor een geschiedenis van de Marokkaanse Indische Buurt 2016 Oproep Steun voor elkaar 2016 Teruggaan of blijven? 2016 Sociale bijdrage supermarket het Lange Mes 2016 Viering 1-jarig bestaan buurthuis Archipel op het Makassarplein 2016 Interview met Mustapha Khaddari 2016 Interview met Jan Beerenhout 2016 Interview met Ahmed Marcouch 2016 Interview met Ahmed El Mesri 2016 Ontroerend afscheid van Rob van Veelen 2016 Het verloren gaan van idealen 2016 Welkom bij de offerfeest maaltijden 2016 Luier van der Laan pleegde zelfmoord door ophanging 2016 Boeken in de Javastraat 2016 Offerfeest voor vluchtelingen en armen 2016 Nu inschrijven taalcursussen Assadaaka! 2016 Bekende Indische Buurters 2016 Uit de geschiedenis van het Ambonplein 2016 Sprokkelingen uit de geschiedenis van het Makassarplein 2011 Cameratoezicht 2009 Radicalisering 2004 Gevoelens van onveiligheid 2004 Belwinkels in de Javastraat 2001 in het ghetto ( ode aan de indische buurt) 2000 De wisselwoningen 1994 Reality-serie Bureau Balistraat 1997 Verslaafde schiet twee agenten neer 1996 Ulu Camii 1995 An Nasr Moskee 1993 De moord op Andre Hartman 1992 Nordholt doet grote hashvangst 1988 Medewerkers bezetten ontmoetingscentrum aan Javaplantsoen 1985 Buikschot 1982 Vijftien jaar cel voor B. uit de Bankastraat 1982 Horrorhuis aan de Kramatweg 1981 Anti-Fascisten tegen Amicales 1980 Enige kraakkranten 1979 Kraakgroep Indische Buurt 1979 De Buurtwinkel 1978 De pyromaan van de Soembawastraat 1978 Anarchistisch Nonnen Front 1977 Heroine 1977 Familiedrama leidt tot hamermoord 1976 Linkse actie 1975 Bordelen en sexadressen in de Indische Buurt 1974 Buikschot uit noodweer 1973 Experiment genezing 1973 Marokkaanse, Tunesische, Spaanse en Turkse buurtgenoten opgelet 1972 Het urinoir aan de Valentijnkade 1971 Leefbaarheidsproblemen van onze buurt 1970 BB - weg ermee! 1970 Auditie voor Hair in het Bavohuis 1969 Het grootste bejaardenhuis van Nederland 1967 Etage brandt uit in de Ternatestraat 1966 1966: 8 kleuterscholen, 19 lagere scholen en 10 scholen voor voortgezet onderwijs 1965 Outsiders in de Archipel 1964 Boer Koekoek in de Indische Buurt 1964 Doopsgezind Jeugdhonk in de Tweede Atjehstraat 1964 Moord in de Perlakstraat 1961 C.P.N. demonstreert tegen atoombewapening 1960 Ernstig tramongeval 1960 Ontploffing op het Ceramplein 1959 Met getrokken pistool op de Valentijnkade 1958 Boenen ter ere Gods 1958 EVC-man afgetuigd in telefooncel 1957 Een verhoord gebed in de Gorontalostraat 1955 Jaap Brandenburg spreekt in de Archipel 1954 Europese Defensie gemeenschap = fascisme 1952 Hand verloren aan de Riouwstraat 1951 Militaire oefeningen in de Indische Buurt 1950 Overtreding van het hamsterverbod 1950 Jopie en Louis Agterberg en Frantiszek Janiga 1949 Wielerronde Indische Buurt 1949 Dienstweigering aan de Gorontalostraat 1948 Koningin Juliana bezoekt de Indische Buurt 1948 Waarheidswinkel 1946 Herbegraving Jelle Posthuma 1945 Meester Padding 1945 Ontspanningsvereniging Flevo 1945 Schietpartij op de Dam 1945 Katja, beul van Vught 1944 Hongerwinter 1943 N.S.B.-ers 1943 Bommen op de Eltheto! 1942 Max Blokzijl spreekt 1942 Jeugdstorm marcheert! 1942 Zum Stehlen ausgeschickt 1941 Moord in de Javastraat 1941 Februaristaking in de Indische Buurt 1941 De Veemarkt veroverd op de Joden! 1941 W.A. actief in de Javastraat 1941 De vermoording van de Joodse Indische Buurt 1941 Ds. Tonnon 1941 De verwijdering van Joodse leerlingen van de Ambachtschool aan het Timorplein 1940 Bommen op de buurt 1940 Zwartepoorte kampioen... 1940 Inzameling voor gebombardeerd Rotterdam 1940 Oorlog in de Indische Buurt 1939 Shell Sportpark 1939 Pontificale hoogmis 1938 Het oude Zeeburg verdwijnt 1937 Jeugddag Indische Buurt 1937 Tuchteloze jeugd 1937 Razzia in de Padangstraat 1936 RK vroedvrouwen 1936 Revolutiebouw 1935 Fietsplaatjes 1935 Een tweede wijkpredikant voor de Elthetokerk 1935 De Rimboe wordt Huize Ambon 1935 Don Bosco-huis 1934 Het mastenbos aan de Insulindeweg 1934 Amsterdamsch Genootschap voor Werkverschaffing voor Onvolwaardigen 1934 Weigering Wilhelmus te zingen 1933 Het Thälmann-huis 1933 Pastoor van der Wiel 1933 Drie Duitsers 1933 Gered uit de greep van Hitler 1933 Clubgebouw Archipel 1933 Centraal Comité tegen de Radiowoeker versus Radiocentrale Broertjes 1932 Liefdesdrama in de Minahassastraat 1932 Liefdestwist? 1932 Werkloozen Strijd Comité Obistraat 1932 Agitprop vanuit de Minahassastraat 1932 Brief van een Roomsch kameraadje 1932 Samuel Verdoner, de laatste gazzen van de Indische Buurt 1931 Hersteld Luthers aan de Toministraat 1931 Rotte vis 1931 Iepen 1931 Eigenaar steenloods velt steenzetter met hamer 1931 Verkiezingsstrijd tussen C.H.U. en A.R.P. 1931 Brand in de Javastraat 1931 Optreden van Corry Vonk in het Bavohuis 1931 Het massaal spreekkoor 1930 De Nederlandse vlag misbruikt 1930 Het jonge Pieter Jellen-werk 1930 Pater Bijlhout gaat naar de Oost 1930 Joyriding 1930 Politietoezicht 1930 Gereformeerd 1930 De markt in de Javastraat 1930 Een bibliotheek voor de Indische Buurt 1930 Onhoudbare toestand bij tunnel Zeeburgerdijk 1929 Lourdes 1929 Vrijgekocht door missievriendjes 1929 Aanhouding diamantbewerker in Ombilinstraat 1929 Moord in de Gerardus Majella 1929 Venters zien geen uitweg 1929 Consultatiebureau aan de Baweanstraat 1928 Niasplein wordt Makassarplein 1928 Esperantovereniging Tagigas en l'Oriento 1928 Rechouwous-jeugd op stap 1928 Gebouw de Schakel 1928 Blind 1927 Buurtvereniging Ceram 1927 Verzuiling in het jeugdwerk 1927 Onmin in de Boetonstraat 1927 Bakkers 1927 De voorlopers van de A.H. Gerhardschool 1927 Rechercheur Kok: de eerste drugsdode in de Indische Buurt 1926 Afsluiting van de Diemerdijk 1926 Schutting 1926 Opening R.K. meisjesschool Ambonplein 1926 Het lokaal van het Leger des Heils 1926 Een wandeling door de nieuwe 'Archipelwijk' 1925 Het Zeeburgerdorp 1925 Demping van de Polderwetering 1925 Wijding 1925 Rechouwous, de Joodsche Vereeniging voor de Indische Buurt 1925 Geen man, geen cent voor het leger 1925 De rode vlag vanuit Niasstraat 61 1925 Groepsgebouw de Toorts 1925 Jan Ceton, onderwijzer aan de Bankastraat, communist 1924 Elthetokerk, bouw en opening 1924 Nieuwe straten 1924 De aanleg van de Riouwstraat 1924 Winkelweek Indische Buurt 1924 De oprichting van de Eerste Elthetoschool aan de Riouwstraat 1922 Premiewoningen voor arbeiders 1921 Een jongen, die een meisje bleek 1921 De storm 1921 Het Java-Kwartier 1921 Christelijke propaganda 1920 Een gouden swastika voor mevrouw Vrij 1920 Kinderspel in de jaren tien en twintig 1919 Moord in de Djambistraat 1918 Brand bij café Koopmans 1918 De aanleg van het Zuiderzeepark 1917 Broodoproer en revolutie 1917 Militairen maken de buurt onveilig 1917 Abortus aan de Zeeburgerdijk 1916 Zeeburgerkermis 1916 Onteigening bouwgronden 1915 Slaat den smeris dood 1914 Mene Tekel 1914 De Wild-West-Show van Texas-Tex 1914 Het noodziekenhuis aan de Zeeburgerdijk 1913 Nieuwe tramplannen 1913 Het Bavohuis 1912 Wijkgebouw Eltheto: de eerste jaren 1911 De Berlageblokken 1911 Eigen Haard bouwt Lombokstraat, Lampongstraat en Padangstraat 1911 Vereeniging voor onderwijs op Gereformeerde Grondslag 1911 Nieuw stratenplan 1911 De blindeninrichting aan de Celebesstraat 1909 De communistische Indische Buurt 1908 Jacob Pierik verdrinkt 1908 De bouwmaatschappij tot verkrijging van eigen woningen 1907 Smit springt uit het raam 1906 Stadstrand 1906 De Sabbathpaal op de Zeeburgerdijk 1905 Balistraat 48 1905 Fietsverbod 1905 Smokkelroute Zeeburgerdijk 1905 Uitslag eerste verkiezingen Indische Buurt 1905 Zweminrichting aan het Nieuwe Diep 1905 Theosofische Uitgeverszaak "Gnosis" 1903 Nieuw Muiderpoortstation 1903 Kinderlokker 1903 Moord in de Celebesstraat 1903 Derde Ambachtschool aan het Timorplein 1903 Politie in de Indische Buurt 1903 Dagpauwoog 1902 Een tramritje 1902 Arabieren 1902 Doorgang Eerste van Swindenstraat-Javastraat 1902 Relletjes in de Javastraat 1902 Illegaal caféwezen 1901 Een wandeling met Jac. P. Thijsse 1901 De wielerbaan 1900 Bierdrinkende jeugd 1900 Een nieuwe school aan de Bankastraat 1899 Snorrende kogel 1897 Floretstoot door het hoofd 1897 Bouw van de Indische Buurt 1895 De lijnbaan 1894 Halte Zeeburgerdijk 1893 Vereeniging buiten de Muiderpoort 1891 Vingertop 1890 Civiele werken rond de Zeeburgerdijk 1889 De tramomnibus 1889 Zeearend aan de Zeeburgerdijk 1887 Hotel Zeeburg 1886 Het tweede abbatoir 1886 Ergerlijk dronkemanstoneel 1882 Een dierenvriend 1881 De eerste scholen aan de Zeeburgerdijk 1881 Onzedelijke taferelen 1881 Een drankzuchtig hoekje 1880 Ringslangen 1880 Onderweg Zeeburgerdijk bestraat 1877 Een wandeling 1877 Spoorwegongeluk aan de Zeeburgerdijk 1877 Verplaatsing van de Veemarkt 1876 Gemeente Nieuwer-Amstel, Gemeente Diemen, Gemeente Amsterdam 1862 De Zeeburgerdijk als vuilnisbelt 1854 Driedubbele moord aan de Ringdijk 1844 Revolutionair aan de Oetewaelerweg 1804 Harddraverij 1761 De proef van de cole ANTIPIRIQUE 1756 Runderpest in Zeeburg 1744 Buitenplaats te huur aan de Hogendyk 1739 Een vondeling aan de Hogedijk 1733 Paalworm 1733 Oude Geele Vliegende Haerige Windhond 1714 Opening Joodse begraafplaats 1681 Verslibbing 1663 Herberg Zeeburg 1651 De Zeeburgerdijk breekt door 1647 Herberg 't Vosje 1631 Watermolen en gemaal 1563 Mijlpaal 1328 Outersdorp 1307 Zeeburgerdijk was Sint Anthonisdijk
Indische Buurt 